Van 8 tot 12 november bracht ik een bezoek aan Osijek. Het was opnieuw een uiterst leerzaam, bemoedigend en ook heel gezellig bezoek. Het leven Oost-Slavonië, waar Osijek ligt, is niet gemakkelijk, maar er zijn zeer bemoedigende signalen van Gods werk in deze regio. Graag geef ik er iets van door.
Dit keer was ik in Osijek samen met de overige bestuursleden van de Stichting Ondersteuning Central and Eastern European Organizations for Mission Studies. Dit is een stichting die activiteiten ondersteunt die niet direct de eigen werkzaamheden van Anne-Marie betreffen, maar er wel voor zorgen dat haar werk een zo groot mogelijke impact heeft in heel Midden- en Oost-Europa. Voor ons als bestuur (4 personen) was het nuttig om van dichtbij te zien wat die activiteiten concreet inhouden.
Ontmoetingen
Als eerste ontmoetten we in Osijek professor Peter Kuzmic, de oprichter en directeur van de theologische opleiding (Evangelical Theological Seminary) waaraan Anne-Marie werkt. Hij sprak zijn waardering uit voor het werk van Anne-Marie en was blij dat de school nu weer door de overheid als opleiding is erkend.
De volgende hadden we een gesprek met een aantal studenten en docenten van de opleiding. Het was bijzonder om van hen te horen hoe ze op de school terecht waren gekomen. Soms gebeurde dat na allerlei omzwervingen. Geboren in Kazachstan, gediend in het Russische leger in Dresden (Duitsland), gewoond en gewerkt als predikant en toeruster in de Krim, nu werkzaam als zendingswerker in Zagreb en dan daarnaast in Osijek theologie studeren.
Roeping voor Kroatië
Vlnr: Kostya (Oekraine) en Emanuel (Brazilie)
Het bijzondere getuigenis van een andere student, Emanuel, geboren en getogen in het Brazilië. Hij hoorde Gods stem “Kroatië, Kroatië, Kroatië” en wist niet wat het betekende, tot hij ontdekte dat het een land in Europa was. Hij is gegaan en kreeg een bijzondere bevestiging van zijn roeping. De eerste dag dat hij in Kroatië woonde klopte zijn buurvrouw op de deur met het aanbod om hem Kroatisch te leren. Dat kon zij doen omdat ze op een bepaald moment, niet wetend waarom, zich Portugees had eigen gemaakt.
Andere studenten vertelden van hun werk in vaak kleine gemeenten. Vaak is er niet voldoende geld, omdat de werkloosheid hoog is in Kroatië en jongeren weg trekken om elders een beter bestaan te vinden. Mensen zijn over het algemeen niet zo vrolijk gestemd over de toekomst. In die omstandigheden proberen deze kleine gemeenten er te zijn, door te laten zien dat het Evangelie een levensveranderende kracht heeft en meer betekent dan het lidmaatschap van een kerk en het in acht nemen van wat regels. Dat geluid ondersteunen zij door allerlei vormen van sociaal werk, zoals hulp aan dak- en thuislozen.
Met elkaar in gesprek
Wij vertelden op onze beurt aan de studenten iets over de situatie in Nederland. In Nederland hebben de kerken vooral te maken met grote leegloop. Belijdende christenen vormen een steeds kleinere minderheid. Hun maatschappelijke betekenis neemt steeds verder af. Voor de kerk is het een zoekproces hoe hier mee om te gaan.
Oorlog – Vukovar
Dwars door dit alles heen loopt de geschiedenis van de oorlog op de Balkan tussen 1991 en 1995. In 1991 en 1992 is er zwaar gevochten in deze regio tussen Kroaten en het Joegoslavische leger, gesteund door Serven. Gemeenten proberen bij te dragen aan verzoening tussen deze twee bevolkingsgroepen. Nog steeds duiken de etnische spanningen op allerlei manieren op.
We bezochten de stad Vukovar die zwaar is gebombardeerd door de Serven tijdens de Balkanoorlog. Vele inwoners van deze stad zijn omgebracht. Iets buiten de plaats is in een gedenkplaats ingericht. Het is een gedeelte van een boerenschuur tijdens de oorlog ingericht als verblijfplaats van de gevangen genomen Kroaten. Tijdens ‘het bloedbad van Vukovar’ zijn ze allen (264 personen) omgebracht. Het massagraf ligt iets verderop, midden in het land.
Het leven gaat door, ook in Vukovar. De watertoren is zwaar beschadigd door de bommen. De toren staat nu in de steigers. De bedoeling is dat het een monument wordt ter herinnering aan de oorlog. Boven in de toren komt een restaurant.
Herstel van de watertoren
De protestants-christelijke kerken in Vukovar en omgeving zetten zich in het bijzonder in om bij te dragen aan de verzoening van Serven en Kroaten. Zij doen dat onder het motto ‘van een vallei van tranen naar een vallei van zegeningen’. Er is zelfs een speciaal huis voor ingericht, van waaruit de activiteiten worden opgezet. We spraken daar met de leider van het project, bisschop.
Vinkovci – dienst
Op zondag 11 oktober waren we welkom in de dienst van de gemeente in Vinkovci. Bisschop Kovačević had ons de vorige dag al gemeld dat hij een actieve bijdrage van ons verwachtte in de dienst. In deze dienst heb ik iets verteld uit mijn eigen leven ter bemoediging van de mensen hier naar aanleiding van Jeremia 33 vers 3: “Roep tot Mij, en Ik zal u antwoorden, en Ik zal u grote en onbegrijpelijke dingen bekend maken, die u niet weet.”
Ds. Sonnenberg, onze voorzitter, ging voor in gebed en Mineke Hardeman vertelde iets over haar (vroegere) werk in Midden- en Oost-Europa. Zij heeft geholpen bij de opzet van gehandicaptenzorg na de val van de muur.
Terugblik
De reis was een bemoediging. Ik hoorde dingen waar ik van op keek. Getuigenissen en tekenen van Gods doorgaande werk om de volkeren te bereiken. Het zijn wonderlijke (onbegrijpelijke) zaken, voor de wereld wellicht onooglijk klein, maar zo betekenisvol en groot met het oog op de komst van Zijn Koninkrijk. Het lijkt wel een glimp van Kerst. God daalt af in onze menselijke misère. Ter verzoening en vernieuwing.
Henk Massink